کز نیستان تا مرا ببریده اند 

در نفیرم مرد و زن نالیده اند

سینه خواهم شرحه شرحه از فراق

تا بگویم شرح‌ درد اشتیاق…

آثارش ماندگار و یادش گرامی باد 

 

و شرح مختصری از زندگی و آثار او: 

 

عباس معروفی رمان‌نویس، شاعر، نمایشنامه نویس، ناشر و روزنامه‌نگار شناخته شده معاصر ایران در سن ۶۵ سالگی در آلمان درگذشت.

آقای معروفی در سال‌های اخیر در حال مبارزه با سرطان بود.

خبر مرگ این نویسنده شهیر ایرانی را اولین بار صفحه «خانه هدایت برلین» در اینستاگرام که صفحه رسمی معرفی و انتشار آثار اوست، منتشر کرده است.

 عباس معروفی فعالیت ادبی خود را زیر نظر هوشنگ گلشیری و محمدعلی سپانلو آغاز کرد و در دهه شصت با چاپ رمان سمفونی مردگان در عرصه ادبیات ایران به شهرت رسید.

آقای معروفی مدیرمسئول و سردبیر مجله «گردون» بود که محل انتشار آثار روشنفکران ایرانی در سال‌های بین ۱۳۶۹ تا زمان توقیف در سال ۱۳۷۴ بود.

وی در زمان زندگی در ایران بارها بخاطر رویکرد روشنفکرانه و منتقدانه تحت فشار سیاسی نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی قرار گرفت و سرانجام پس از توقیف مجله گردون برای همیشه از ایران مهاجرت کرد.

عباس معروفی همچنین بنیان‌گذار سه جایزه ادبی قلم زرین گردون، قلم زرین زمانه و جایزه ادبی تیرگان بود.

نخستین مجموعه داستان او با نام «روبروی آفتاب» در سال ۱۳۵۹ در تهران منتشر شد. از دیگر آثار ماندگار وی می‌توان به «سمفونی مردگان»، «سال بلوا»، «فریدون سه پسر داشت»، «آخرین نسل برتر» و «پیکر فرهاد» اشاره کرد.

آقای معروفی در مطلبی در ژانویه ۲۰۲۲ در صفحه اینستاگرام خود شرح حالی از ابتلایش به سرطان نوشت: «گفتی از حال خودم بنویسم. حالا دیگر هجده ماه است که از نان، عدس پلو با پنیر و نیمرو، پسته، و ... فقط یک خاطره در ذهنم مانده. هجده ماه است به قول پُل سلان صبح می‌نوشم و عصر می‌نوشم. یک سوپ آبکی که توش دو تا قارچ معلق می‌زند، یا شیرموزی که برام می‌فرستند. فقط می‌نوشم و می‌نوشم.»

آقای معروفی نوشته بود: «وجود فرشتگان به من می‌گوید تو خوش‌اقبال‌ترین آدم این شهری، و زندگی سرشار از امید و زیبایی ست. می‌خواهم زنده بمانم، شهرزاد درونم را به‌هوش نگه دارم، داستان بنویسم و بلا از فرزندان مردم بگردانم دیروز سورملینا بال‌هاش را گشود، بغلش کردم. دست‌های کوچولوش را دور صورتم کاسه کرد: «عباس! تو کی خوب میشی؟» گفتم خیلی زود.»

 

 شرح آثار: 

 

کتاب سمفونی مردگان در مورد خانواده ای 6 نفره است که در اردبیل سکونت دارند و تمام داستان در این شهر اتفاق می افتد. جابر اورخانی یک بازاری متمول و بسیار سخت گیر و متعصب است که صاحب سه پسر و یک دختر است. پسر ارشد او که یوسف نام دارد در خلال جنگ جهانی دوم فکر پرواز به سرش می زند و خود را از پشت بام به پایین می اندازد و فلج می شود. پس از یوسف چشم امید پدر به آیدین دومین فرزند خانواده است، اما آیدین فردی روشنفکر است. شب ها کتاب می خواند و گاهی شعر می نویسد و علاقه مند به ادامه تحصیل است و نمی خواهد شغل پدر را ادامه دهد، اما پدر همواره سد راه او قرار می گیرد و به او فشار وارد می کند تا جایی که آیدین مجبور به ترک خانه می شود. آیدا قل دیگر آیدین است که مانند تمام زنان آن دوران در حاشیه قرار دارد و دیده نمی شود. در هفده سالگی ازدواج می کند و به آبادان می رود اما چند سال بعد خبر خودسوزی او در روزنامه ها پخش می شود. اورهان فرزند آخر خانواده با سیاهی و سردی دوران کنار آمده و شیوه پدر را در پیش گرفته است و به دلیل حرص و طمع بیش از حد می خواهد تنها وارث پدر باشد، پس بعد از فوت پدر و مادرش تصمیم به کشتن یوسف و دیوانه کردن آیدین می گیرد.

سمفونی مردگان به ظاهر یک رمان عادی است اما درون خود زندگی تک تک ما را با اندکی تغییر به تصویر کشیده است. به ما می گوید که مواظب آیدین درون خود و آیدین های اطرافمان باشیم، شخصی که هنرمند است، همواره کتاب می خواند، خفقان جامعه را نمی پذیرد و می خواهد خودش را پیدا کند. این خانواده که در زمان جنگ جهانی دوم در اردبیل زندگی می کنند، نمادی از خفقان جامعه آن زمان هستند که روشنفکری به ندرت در آن پیدا می شود.

 

این کتاب یکی از آثار برجسته عباس معروفی و از ماندگارترین کتاب های ادبیات ایران است که در سال 2001 برنده جایزه بنیاد انتشارات ادبی فلسفی سورکامپ شد. همچنین سمفونی مردگان در هفته نامه دیولت سوییس نیز مورد تقیر قرار گرفته و از آن به عنوان یک شاهکار یاد شده است.

 

سمفونی مردگان یک کتاب تراژیک و غم انگیز است که بسیار زیبا روایت شده و تاثیر آن تا مدت ها در ذهن خواننده باقی می ماند. نوع روایت کتاب منحصر به فرد است. راوی داستان چندین بار در طول داستان تغییر می کند و هر بار داستان از دید شخصی متفاوت بیان می شود. فضای داستان مدام در حال تغییر است و نویسنده مدام ما را از گذشته به آینده می برد.

 

در کتاب سمفونی مردگان داستان های مختلفی همچون برادرکشی، فروپاشی خانواده، عشق، مذهب و غیره به طرز بسیار زیبایی روایت می شود. این کتاب تا کنون بیش از نیم میلیون نسخه به فروش رفته است و تا به حال به زبان های مختلفی همچون آلمانی، انگلیسی، ترکی و کردی ترجمه شده است.

 

سمفونی مردگان که در اواخر دهه 1360 به چاپ رسید از آثار بسیار شاخص غباس معروفی است که از آن زمان تا کنون مورد استقبال افراد زیادی قرار گرفته و همچنان طرفداران زیادی دارد.

 

سمفونی مردگان عنوان رمانی نوشته عباس معروفی است. این رمان برندهٔ جایزه سال ۲۰۰۱ از بنیاد انتشارات ادبی فلسفی سورکامپ شده‌است.

 

 

 از دیگر آثار این نویسنده می توان به کتاب های سال بلوا، پیکر فرهاد، تماما مخصوص و فریدون سه پسر داشت اشاره کرد.

 

چند خط از سال بلوا:

 

…گرسنگی بیداد می کرد، به خاطر یک ران گوشت ، همدیگر را جر می دادند. در یک روزنامه خواندم که در زابل مردی سر برادرش را به خاطر سه تومان و چهار قران بریده است.

پاسبان ها دزد شده بودند، هم هوای یاغی ها را داشتند و هم هوای حکومت را. از در خانه که رد می شدند ، سرک می کشیدند و اگر چیزی چشمشان را می گرفت ، می آمدند توو…

.

…قیمت ها روز به روز می رفت بالاتر، مردم همه ی وقتشان را پشت درهای بسته ی نانوایی ها می گذراندند، با کارت جیره بندی قرمز در دست و چشم های منتظر تا یکی بیاید و یک نان سیاه بدهد دستشان...